زئولیت، نوعی ماده معدنی موجود در طبیعت است که اهمیت فراوانی در صنعت کشاورزی دارد. زئولیت در کشاورزی، باعث افزایش حاصلخیزی خاک و در نتیجه تولید محصولات کشاورزی با کیفیت می شود. از طرفی هم باید دانست که زئولیت بافت متخلخلی دارد و این ویژگی باعث حفظ رطوبت خاک می شود.
با افزودن زئولیت، به عنوان یک مکمل و کود مرغوب، می توان باعث احیا خاک و رشد و نمو بهتر گیاهان زراعی شد. پوکه معدنی زئولیت، حاوی ترکیبات مهمی مانند کلسیم، منیزیم و آهن و دیگر مواد معدنی می باشد که همه آن ها برای رشد بهتر و سریع تر گیاهان مفید هستند. مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی، بستگی به نوع گیاه و سن درختان و آنالیز آب آن ها دارد. به طور معمول در هر هکتار از مزارع و باغات مختلف، به طور حدودی بین 2000 تا 3000 کیلوگرم زئولیت استفاده می شود.
کاربرد زئولیت در کشاورزی
زئولیت، ماده ای معدنی و با اهمیت است که برای اصلاح ساختار بافت خاک و تقویت گیاهان و افزایش ثمر آن ها بهترین مکمل تقویتی محسوب می شود. زئولیت همچنین، باعث افزایش جذب و نگهداری آب در خاک می شود و از این نظر بیش تر مناسب زمین هایی می باشد که با مشکل کم آبی مواجه هستند. همانطور که می دانید بخاطر کاشت هر ساله زمین های کشاورزی و عواملی مانند شخم زدن زمین و سمپاشی و … از نیروی زمین زیر کشت کاسته شده و حاصلخیزی ساختار خاک رفته رفته کاهش می یابد.
با این که امروزه کودهای شیمیایی زیادی جهت تقویت خاک تولید می شود اما استفاده از کودهای طبیعی مزایای بهتر و بیشتری به همراه دارد. سنگ زئولیت، نمونه ای از پوکه های معدنی موجود در طبیعت می باشد که به مرور زمان تشکیل می شود و بافت آن سرشار از عناصر معدنی مهم برای خاک است. از مهمترین کاربردهای پوکه معدنی زئولیت در کشاورزی می توان به اصلاح خاک، جذب آب در خاک و تقویت قدرت رویشی و زایشی گیاهان زراعی اشاره کرد.
زئولیت و فواید آن در کشاورزی
برای افزایش رونق کشاورزی، تنها افزایش مساحت سطح زیر کشت کافی نیست؛ بلکه باید از کودهای مناسب و پر بازده هم استفاده کرد. بر اساس تحقیقات شکل گرفته، به کار بردن مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی اهمیت زیادی دارد. در واقع زئولیت از جهات مختلفی تاثیرات مثبت زیادی برای خاک و محصولات کشاورزی دارد. زئولیت محتوی مواد معدنی بسیار مهمی می باشد به همین خاطر بر روی کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی تاثیرگذار است.
وجود زئولیت در خاک کشاورزی، مصرف آب را خیلی کاهش می دهد. در واقع نگهداری رطوبت در منطقه رشد گیاه نیاز به آب را کم می کند. با وجود زئولیت، دیگر نیازی به استفاده بیش از حد کودهای ازته نمی باشد. جالب است بدانید که برخلاف کودهای شیمیایی، مواد معدنی موجود در زئولیت ماندگاری بالایی دارند و از بین نمی روند. سطح گرانول های زئولیت متخلخل می باشد به همین خاطر از فشرده شدن ذرات خاک جلوگیری می کند؛ این ویژگی زئولیت باعث می شود ریشه گیاهان رشد بیشتری داشته باشد.
مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی
باید دانست که با توجه به مساحت زمین، نوع خاک، نوع گیاه و درخت، مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی هم فرق می کند. معمولا برای گیاهانی که نیاز آبی بیشتری دارند باید مقدار بیشتری از زئولیت را استفاده کنیم؛ این در حالی است که برای گیاهان با نیاز آبی کمتر، می توان این ماده معدنی را به میزان کمتری استفاده کرد.
برای خاک هایی هم که از نوع رسی هستند و زهکشی پایینی دارند باید زئولیت بیشتری استفاده شود. همچنین مقدار مصرف زئولیت در باغبانی بیشتر از زراعت است. به طور معمول برای هر هکتار از محصولات زراعی بهتر است مقداری بین یک تا دو تن زئولیت استفاده کنیم؛ این در حالیست که برای هر هکتار باغ باید دو تا سه تن زئولیت به کار گرفته شود.
حال لازم است بدانید که در صورت انتخاب روش مخلوط زئولیت با خاک، نیاز است مقدار بیشتری زئولیت استفاده کنیم. با توجه به سایر موارد بیان شده مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی نیاز به بررسی های مختلفی دارد که حتما باید بر اساس نوع گیاه و خاک و … زئولیت را به میزان مشخصی استفاده کنیم. با وجود اینکه زئولیت به طور طبیعی و از سنگ های معدنی ایجاد می شود؛ بنابراین فاقد هر گونه ماده شیمیایی مضری می باشد. استفاده از این محصول فاقد آلودگی و خطر است به همین خاطر مصرف بالایی دارد.
حداقل میزان استفاده از زئولیت در هکتار معادل یک تن می باشد و حداکثر استفاده نیز دو تا سه تن است. اگر برای شما مقدور است زئولیت را در مقدار حداکثر استفاده نمایید چرا که در این صورت محصولات با کیفیت بیشتری را برداشت خواهید کرد. باید خاطر نشان کرد گیاهان زراعی نیاز متفاوتی به زئولیت دارند؛ به طوری که برخی از آن ها که نیاز به رشد بیشتری دارند مسلما باید به میزان بیشتری توسط کود طبیعی زئولیت تقویت شوند.
نحوه استفاده از زئولیت
با پی بردن به مزایای استفاده از زئولیت مسلما کشاورزان سعی می کنند به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. اما طریقه مصرف و افزودن زئولیت به خاک هم خیلی مهم است. بهترین روش استفاده از زئولیت این است که پودر یا گرانول آن را با خاک مخلوط کنید. پخش ذرات زئولیت به طور یکسان در کل مزارع باعث می شود که قدرت و نیروی رشد در همه جا یکسان باشد؛ لذا گیاهان در کل مزرعه به طور یکسان و یکدست، رشد می کنند. حال بدانید که نحوه مصرف زئولیت در باغات بهتر است به صورت چال کود باشد.
برای چال کود کردن، ابتدا در مسیر آب، یک چاله با عمق مناسب ایجاد کنید سپس مقدار مشخصی از زئولیت را درون آن بریزید و سپس روی آن را با خاک بپوشانید. البته می توان زئولیت را با خاک پای درختان هم مخلوط کرد. برای گیاهانی که در گلدان پرورش داده می شوند هم می توان از زئولیت استفاده کرد. شما می توانید مقداری زئولیت را درون گلدان بریزید و سپس خاک بریزید و در نهایت دانه و یا قلمه گیاهان را درون آن بکارید.
اهمیت زئولیت در کشاورزی
کشاورزی، از مهمترین فعالیت های هر کشوری محسوب می شود؛ چرا که از این طریق بیشترین میزان مواد غذایی تولید می شود. اما برای بهبود رشد محصولات از نظر کمیت و کیفیت باید حتما مزارع کشاورزی ما به خوبی تقویت شوند. با وجود سایر کودهای شیمیایی و حیوانی، استفاده از مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی بسیار اهمیت پیدا کرده است.
زئولیت دارای مزایای بسیاری برای خاک و گیاهان می باشد به همین خاطر می تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از انواع کود شیمیایی باشد. این نوع از ماده معدنی دارای بار الکتریکی منفی است به همین خاطر به راحتی می تواند عناصری همچون کلسیم و پتاسیم و … را جذب کند؛ که از این طریق باعث برطرف شدن نیازهای غذایی گیاهان می شود. همچنین زئولیت به دلیل جذب بالای رطوبت، برای مناطقی مناسب است که با مشکل کمبود آب مواجه هستند.
استفاده از زئولیت از طریق جذب عناصر مغذی مهم، نیاز به استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی را کاهش می دهد؛ بنابراین صرفه اقتصادی بالایی دارد. با تامین مواد معدنی مهم برای گیاهان، باعث می شود که محصولات تولیدی کیفیت بالاتری داشته باشند؛ در نتیجه بازار پسندی آنها بسیار بالا خواهد بود.
همچنین زئولیت باعث تقویت خاک شده و شوری آن را برطرف می کند. زئولیت، به تنهایی حاوی مواد معدنی زیادی است که به راحتی توسط آبیاری شسته نمی شوند. این محصول از ریزش جوانه ها و میوه ها پیشگیری می کند و از این طریق به افزایش کمیت محصولات کشاورزی کمک می کند.
همچنین زئولیت با تقویت گیاه و رفع نیازهای غذایی آن باعث تقویت گیاه شده و آن را در برابر آفات و بیماری های مختلف، مقاوم می کند. مواردی که بیان شد تنها بخش محدودی از مهمترین مزایای زئولیت در کشاورزی محسوب می شوند.
توجه به این مزایا سبب شده است که امروزه میزان مصرف این ماده معدنی بسیار بالا باشد؛ به طوری که برخی از کشاورزان به جای استفاده از مواد معدنی دیگر، زئولیت را انتخاب می کنند.
تاثیر زئولیت در عملکرد محصول کشاورزی
مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی و افزودن زئولیت به زمین های کشاورزی برای بهبود عملکرد محصولات هم بسیار موثر می باشد. همانطور که خود شما هم می دانید میزان بازارپسندی محصولاتی که از کیفیت بالاتری برخوردار هستند بسیار بیشتر است. کیفیت محصولات تحت تاثیر نحوه مراقبت از آن ها در طول مراحل کاشت و داشت می باشد.
زئولیت به عنوان یکی از کودهای تقویتی طبیعی، حاوی مواد معدنی بسیار زیادی برای رشد و تقویت محصولات کشاورزی می باشد. زمانی که محصولات به خوبی تقویت شوند کمتر مورد هجوم حمله آفات و بیماری ها قرار می گیرند در نتیجه نیاز به استفاده از کود و سموم شیمیایی کاهش پیدا می کند. در یک عبارت کلی باید این گونه بیان داشت که زئولیت در کشاورزی باعث می شود که کیفیت محصولات بسیار بالاتر برود و با وجود آن کشاورزان موفق به تولید محصولات خوراکی کاملاً ارگانیک می شوند.
کاهش میزان خسارت محصولات، هم یکی دیگر از فواید زئولیت می باشد. همچنین با وجود زئولیت طعم و رنگ محصولات کشاورزی بسیار بهتر می شود ضمن این که ارزش غذایی آنها هم بالا است. با جایگزین کردن زئولیت به جای کودهای شیمیایی می توان به تولید محصولات طبیعی پرداخت و این گونه خطر ابتلا به بیماری های مختلف را کاهش داد.
نتیجه گیری
زئولیت نوعی ماده معدنی غیر سمی است که فواید بسیاری در کشاورزی دارد به همین خاطر میزان استفاده از آن برای بهبود کیفیت رشد محصولات کشاورزی زیاد است.
