پوکه معدنی در انواع مختلف برای کاربردهای متنوع از معادن کشورمان استخراج شده است. این سنگ‌ها با ساختار متخلخل و خواص ویژه از پرمصرف‌ترین مصالح برای کشاورزی، صنعت و ساختمان سازی محسوب می‌شوند.
صوت و حرارت به آسانی از بافت پوکه‌های معدنی عبور نکرده و به همین خاطر برای عایق کاری‌های گوناگون در ساختمان سازی از آنها استفاده میشود. وزن سبک و ساختار اسفنجی انواع پوکه معدنی، موجب شده است تا از آنها برای ایمن سازی ساختمان‌ها در مقابل زلزله استفاده کرد. پوکه‌های معدنی از لحاظ نوع محل استخراخ، کاربرد، شکل ظاهری، اندازه، قیمت، رنگ و وزن در انواع متعددی برای استفاده در صنایع گوناگون موجود هستند، در این مطلب با انواع این سنگ‌های متخلخل و پرکاربرد آشنا می‌شوید.
مقایسه پوکه معدنی با سایر مصالح ساختمانی
پوکه‌های معدنی به شکل فرآوری شده یا خام برای تیغه‌های داخل ساختمان، ساخت دیوارهای اصلی، شیبندی کردن بام و سقف و ساخت دیوارهای باربر در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از تفاوت‌های پوکه‌های معدنی با سایر مصالح ساختمانی موجود، جنس سیلیکاتی و بافت عایق آنها می‌باشد. حفره‌های درشت و بافت متخلخل پوکه‌های معدنی، آنها را در برابر دما و صدا کاملا عایق ساخته است. بنابراین برای پرداخت نکردن هزینه جداگانه جهت عایق بندی کردن ساختمان خود، استفاده کردن از پوکه‌های معدنی به صرفه‌تر است.
وزن کم پوکه‌های معدنی در مقایسه با مصالحی همچون شن و ماسه، سرعت ساخت و ساز را بسیار سریع‌تر می کنند. همچنین ساخت و ساز با این سنگ‌های متخلخل در مقایسه با سایر مصالح، عمر و مقاومت ساختمان را بالا برده و آنها را در برابر خسارت‌هایی همچون لرزش یا خرابی‌های دیگر ایمن می‌سازند.
این نوع سنگ معدنی خاصیت‌هایی از جمله عایق بودن، مقاوم بودن و نسوز بودن، ساختمان شما را در برابر حرارت بسیار بالا و آتش سوزی مقاوم می‌کند. عمر و ماندگاری سنگ‌های مورد نظر به نسبت مصالح دیگر، بسیار بالاتر بوده و به مرور زمان دچار ترک، تغییر بافت یا شکستگی نخواهند شد. مزیت بسیار مهم سنگ‌های معدنی متخلخل به نسبت مصالح ساختمانی دیگر، هزینه خرید ارزان آنها می‌باشد. در نتیجه اگر دنبال کم کردن هزینه‌های ساخت و ساز خود هستید، این سنگ‌های بادوام، عایق و ارزان توصیه می‌شوند.
انواع پوکه معدنی بر اساس اندازه
پوکه‌های معدنی با اندازه‌های متنوع در دسته‌بندی‌های مختلف شامل پوکه‌های فندقی، عدسی، نخودی، ماسه‌ای و بادامی قرار می‌گیرند. انواع سنگ‌های معدنی بر اساس اندازه‌ای که دارند، در موارد زیر توضیح داده شده‌اند:
پوکه عدسی: این نوع پوکه معدنی عدسی با رنگ روشن و بافت متخلخل به دلیل داشتن منافذ بسیار زیاد، وزن سبکی دارد. از آن برای مستحکم کردن بتن‌های ساختمانی استفاده فراوان میشود.
پوکه نخودی: این مدل سنگ معدنی به اندازه نخود بوده و به دلیل مقاومت و استحکام بسیار بالا برای ترازسازی سقف ساختمان، سبک سازی بتن، شیب‌بندی ساختمان و مسطح کردن کف ساختمان به کار می‌رود.
پوکه فندقی: این سنگ اندازه ای حدود ۱۶ الی ۲۰ میلیمتر داشته و معمولاً برای شیبدهی و کف سازی در انواع ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پوکه‌های بادامی نیز در بتن سازی، کف سازی ساختمان‌ها و شیب‌سازی سقف و طبقات مختلف ساختمان مورد استفاده ویژه قرار می‌گیرند.
انواع پوکه معدنی بر اساس کاربرد
هر کدام از سنگ‌های معدنی مورد نظر به دلیل مشخصه‌ها و ویژگی‌هایی که دارند، در صنایع گوناگونی از آنها استفاده میشود. انواع این پوکه‌های معدنی بر اساس نوع کاربرد شامل دسته‌بندی زیر هستند:
نوعی از این سنگ‌های معدنی دارای املاح فراوان بوده و خاصیت نگهداری آب در بافت خود را دارند، بنابراین از آنها برای کم شدن آفات و حاصلخیز کردن زمین‌های کشاورزی استفاده میشود.
نوع عایق، سبک و مقاوم این پوکه‌ها در ساختمان سازی بسیار کاربرد دارند.
پوکه‌های معدنی با داشتن خاصیت آنتی باکتریال، در انواع دستگاه‌های فیلتراسیون به کار رفته تا طول عمر آنها افزایش پیدا کند. همچنین سنگ‌های مورد نظر برای کم شدن رشد جلبک‌ها در تصفیه خانه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این سنگ‌های معدنی با داشتن خاصیت ضد باکتریایی برای تولید برخی از خمیر دندان‌ها و محصولات دیگر در صنعت پزشکی بسیار استفاده می‌شوند.
مشخصه‌ها و خصوصیات بی‌نظیر هر کدام از سنگ‌های معدنی، سبب استفاده گسترده آنها در صنایع مختلف کشورمان شده است.
کاربرد پوکه معدنی در ساختمان سازی
از انواع متعدد این سنگ‌های معدنی برای شناژ بندی، ساخته نمای بیرونی، ساخت بتن، شیب سازی پشت بام‌ها، کف ساختمان، درون ساختمان، محوطه سازی و شیوه میان طبقات استفاده فراوان میشود. بافت متخلخل و سبک بودن سنگ‌های معدنی، وزن ساختمان شما را پایین‌تر آورده و آنها را ایمن‌تر خواهند کرد. علاوه بر آن ساختمان ساخته شده با پوکه‌های معدنی، در برابر هرگونه صوت و حرارتی مقاوم‌تر و عایق‌تر می‌شوند.
بسیاری از معماران برای ساخت دکوراسیون‌های داخلی و ایجاد کردن تزیینات در نمای بیرونی و درونی ساختمان‌ها، از این سنگ‌های متخلخل معدنی استفاده می‌کنند. بلوک سازی و ایجاد کردن انواع دیوارهای آماده، از دیگر کاربردهای متنوع این پوکه‌های معدنی در صنعت ساخت و ساز به شمار می‌روند.
انواع پوکه معدنی بر اساس رنگ
پوکه‌های معدنی در دسته‌بندی‌های رنگی، سفید و سیاه قرار می‌گیرند. نوع عناصر، محل استخراج، درصد میزان املاح تنوع رنگی زیادی را در پوکه‌های معدنی ایجاد کرده است. پوکه‌های معدنی در رنگ‌های خاکستری و سفید، دارای ترکیبات آهکی بیشتری هستند، در مقایسه با پوکه های سیاه رنگ، استحکام و دوام آنها کمتر است.
انواع پوکه معدنی بر اساس وزن
به طور کلی پوکه‌های معدنی استخراج شده در مقایسه با مصالح دیگر، وزن بسیار سبکی داشته و بر روی آب شناور باقی می‌مانند.
دسته‌بندی این سنگ‌های معدنی بر اساس وزن شامل موارد زیر می‌باشد:
پوکه معدنی بادامی با داشتن ابعاد ۱۵ الی ۳۰ میلیمتر، در هر متر مکعب حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارند.
پوکه معدنی نخودی با ابعاد تقریبی ۵ الی ۱۲ میلیمتر به ازای هر متر مکعب وزنی حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ کیلوگرم داشته و در شیب‌بندی کردن و صنایع نساجی بسیار استفاده می‌شوند.
پوکه معدنی عدسی یا کله مورچه ای با ابعاد تقریبی ۵ الی ۱۰ میلیمتر به ازای هر متر مکعب وزنی حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ کیلوگرم داشته و بیشتر در ساخت و ساز به کار می‌روند.
پوکه‌های فندقی به ازای هر متر مربع وزنی حدود ۵۰۰ الی ۷۰۰ کیلوگرم داشته و بیشتر از آنها در زیرسازی کردن آسفالت، صنایع ساختمانی و تولید محصولات بتنی استفاده میشود.
پوکه معدنی ماسه‌ای به ازای هر متر مکعب تقریباً ۹۰۰ الی ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن دارند و در صنعت بتن سازی و ساخت و ساز مورد توجه قرار گرفته‌اند.
هر کدام از پوکه‌های معدنی استخراج شده از معادن گوناگون، دارای وزن‌های متفاوتی بوده و کیفیت آنها نیز با همدیگر فرق می‌کند.
انواع پوکه معدنی بر اساس محل استخراج
بیشترین پوکه‌های معدنی در اندازه‌های بادامی، نخودی و عدسی از معادن سمنان استخراج شده‌اند. انواع سنگ‌های معدنی با توجه به محل استخراج شامل پوکه معدنی فتح البرز در سمنان، پوکه قروه در همدان، پوکه شهر بابک، معادن پوکه تبریز، معادن پوکه کردستان و معادن پوکه اصفهان هستند.
هر کدام از این پوکه‌های معدنی استخراج شده از شهرهای و معادن گوناگون کشورمان با توجه به ویژگیهای زمین شناسی هر منطقه، دارای مشخصه‌ها و قابلیت‌های مختلفی هستند. محل استخراج پوکه‌های معدنی بر روی مدل، اندازه، رنگ و ابعاد آنها تاثیر گذاشته است.
انواع پوکه معدنی بر اساس قیمت
قیمت هر متر مکعب از انواع پوکه معدنی بادامی، عدسی، ماسه‌ای، فندقی و نخودی در بازار حدود ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار تومان است. به طور کلی قیمت این سنگ‌های معدنی بر اساس تقاضای بازار، نوع ترکیبات، موقعیت جغرافیایی معدنی محل استخراج شده آنها و کیفیتی که دارند، تعیین میشود.
انواع پوکه معدنی بر اساس خواص فیزیکی و شیمیایی
هر کدام از سنگ‌های معدنی متخلخل استخراج شده بر اساس ترکیبات شیمیایی و خاصیت‌های فیزیکی که دارند در دسته‌بندی گردویی، فندقی، سیاه رنگ، مخلوط، نخودی، عدسی و بادامی قرار می‌گیرند.
کلام آخر
پوکه معدنی با مشخصه‌ها و بافت متخلخلی که دارد در ساختمان سازی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. پوکه‌های معدنی استخراج شده کاربردهای زیادی در کشاورزی، ساخت بتن‌های سبک، عایق سازی ساختمان، کفپوشی ساختمان، مقاوم سازی ساختمان و آسفالت سازی دارند.
همچنین از نوع مخلوط این سنگ‌های معدنی برای ساخت بلوک‌های سولفید استفاده شده و در شیلات و ساختمان سازی نیز استفاده‌های بسیار زیادی دارند. کاربردها، مدل‌ها و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاص پوکه‌های معدنی استخراج شده، تنوع کاربرد و محبوبیت آنها را به طرز چشمگیری افزایش داده است.
فتح البرز
سوالات متداول
انواع پوکه معدنی چه کاربردهایی دارند؟
پوکه معدنی در ساختمانسازی، کشاورزی، تصفیه آب و صنایع مختلف کاربرد دارد و به دلیل سبکی و مقاومت، بسیار مفید است.
تفاوت انواع پوکه معدنی در چیست؟
تفاوت پوکه معدنی در سایز دانهها (عدسی، نخودی، بادامی و غیره) و همچنین در میزان تخلخل و وزن آنها است.
