مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی

زئولیت نوعی ماده معدنی موجود در طبیعت است که اهمیت فراوانی در صنعت کشاورزی دارد. کاربرد زئولیت در کشاورزی، باعث افزایش حاصلخیزی خاک و در نتیجه تولید محصولات کشاورزی با کیفیت می شود. از طرفی‌هم باید دانست که زئولیت بافت متخلخلی دارد و این ویژگی باعث حفظ رطوبت خاک می‌شود.

با افزودن زئولیت، به عنوان یک مکمل و کود مرغوب، می‌توان باعث احیا خاک و رشد و نمو بهتر گیاهان زراعی شد. پوکه معدنی زئولیت، حاوی ترکیبات مهمی مانند کلسیم، منیزیم و آهن و دیگر مواد معدنی می‌باشد که همه آن‌ها برای رشد بهتر و سریع تر گیاهان مفید هستند. مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی، بستگی به نوع گیاه و سن درختان و آنالیز آب آن‌ها دارد. به طور معمول در هر هکتار از مزارع و باغات مختلف، به طور حدودی بین 2000 تا 3000 کیلوگرم زئولیت استفاده می‌شود.

فروش زئولیت کشاورزی

مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی

باید دانست که با توجه به مساحت زمین، نوع خاک، نوع گیاه و درخت، مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی هم فرق می‌کند. معمولا برای گیاهانی که نیاز آبی بیشتری دارند باید مقدار بیشتری از زئولیت را استفاده کنیم؛ این در حالی است که برای گیاهان با نیاز آبی کمتر، می‌توان این ماده معدنی را به میزان کمتری استفاده کرد.

برای خاک‌هایی هم که از نوع رسی هستند و زهکشی پایینی دارند باید زئولیت بیشتری استفاده شود. همچنین مقدار مصرف زئولیت در باغبانی بیشتر از زراعت است. به طور معمول برای هر هکتار از محصولات زراعی بهتر است مقداری بین یک تا دو تن زئولیت استفاده کنیم؛ این در حالیست که برای هر هکتار باغ باید دو تا سه تن زئولیت به کار گرفته شود.

حال لازم است بدانید که در صورت انتخاب روش مخلوط زئولیت با خاک، نیاز است مقدار بیشتری زئولیت استفاده کنیم. با توجه به سایر موارد بیان شده مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی نیاز به بررسی‌های مختلفی دارد که حتما باید بر اساس نوع گیاه و خاک و… زئولیت را به میزان مشخصی استفاده کنیم. با وجود اینکه زئولیت به طور طبیعی و از سنگ‌های معدنی ایجاد می‌شود؛ بنابراین فاقد هر گونه ماده شیمیایی مضری می‌باشد. استفاده از این محصول فاقد آلودگی و خطر است به همین خاطر مصرف بالایی دارد.

حداقل میزان استفاده از زئولیت در هکتار معادل یک تن می‌باشد و حداکثر استفاده نیز دو تا سه تن است. اگر برای شما مقدور است زئولیت را در مقدار حداکثر استفاده نمایید چرا که در این صورت محصولات با کیفیت بیشتری را برداشت خواهید کرد. باید خاطر نشان کرد گیاهان زراعی نیاز متفاوتی به زئولیت دارند؛ به طوری که برخی از آن ها که نیاز به رشد بیشتری دارند مسلما باید به میزان بیشتری توسط کود طبیعی زئولیت تقویت شوند.

میزان مصرف زئولیت بر اساس نوع گیاه

میزان مصرف توصیه شده زئولیت برای محصولات مختلف متفاوت است. به طور کلی برای محصولات زراعی میزان مصرف بین 1500 تا 2000 کیلوگرم در هکتار و برای باغات بین 2000 تا 3000 کیلوگرم در هکتار بر اساس سن درخت، آنالیز آب و خاک توصیه می‌شود. با این حال، این میزان می‌تواند بسته به نوع خاص غلات متفاوت باشد. برای غلات با نیاز آبی بالا مانند ذرت و یونجه، ممکن است مقادیر بیشتری در مقایسه با گندم و جو مفید باشد.

مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی گندم

یک مطالعه بر روی گندم بهاره نشان داد که افزایش عملکرد با میزان مصرف زئولیت از 1 تا 8 تن در هکتار مشاهده شده است. تحقیقات در شرایط مدیترانه‌ای نشان داد که 7.5 تن زئولیت در هکتار باعث بهبود خواص خاک و افزایش عملکرد دانه ذرت شده است. در یک آزمایش گلخانه‌ای، یونجه بالاترین ارتفاع و عملکرد گیاه را با مخلوط خاک حاوی 20% زئولیت و 80% خاک نشان داد.

مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی سبزیجات

برای سبزیجات، یک توصیه کلی برای محصولات باغی حدود 20 کیلوگرم در هر 10 متر مربع است که معادل 20 تن در هکتار می‌شود. این میزان در مقایسه با سایر دسته‌های محصولات نسبتاً زیاد است. کودهای گرانوله خاص طراحی شده برای سبزیجات برگی و خیارها که حاوی زئولیت هستند، میزان مصرف 350-500 کیلوگرم در هکتار و 250-350 کیلوگرم در هکتار را به ترتیب، قبل از کاشت توصیه می‌کنند.

مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی سبزیجات گلخانه ای

برای تولید سبزیجات گلخانه‌ای، میزان مصرف 5 تا 15 کیلوگرم در هر 100 متر مربع (معادل 0.5 تا 1.5 تن در هکتار) پیشنهاد شده است. یک مطالعه بر روی نشاء گوجه فرنگی نشان داد که محیط کشت حاوی 20% زئولیت مؤثرترین رشد را به همراه داشته است.

مقدار مصرف زئولیت در میوه جات

توصیه‌های کلی برای باغات میوه، میزان مصرف بین 2000 تا 3000 کیلوگرم در هکتار را پیشنهاد می‌کند که میزان دقیق آن به سن درختان و آنالیز خاک بستگی دارد. برای انگور، میزان مصرف 0.5 تا 1 کیلوگرم در هر متر مربع (معادل 5 تا 10 تن در هکتار) برای مصرف در خاک توصیه می‌شود، در حالی که محلول‌پاشی برگی شامل مخلوط کردن 5 تا 25 کیلوگرم زئولیت با 1000 لیتر آب در هکتار است.

طیف گسترده میزان مصرف توصیه شده برای سبزیجات (20 تن در هکتار در مقابل 0.35-0.5 تن در هکتار در مقابل 0.25-0.35 تن در هکتار در مقابل 0.5-1.5 تن در هکتار در مقابل مخلوط 20%) نشان می‌دهد که میزان بهینه به شدت به نوع خاص سبزی، روش کشت (مزرعه در مقابل گلخانه) و فرمولاسیون محصول زئولیت مورد استفاده بستگی دارد. در دسترس بودن کودهای گرانوله حاوی زئولیت یک روش عملی و راحت برای کشاورزان برای استفاده از زئولیت در شیوه‌های کشت سبزیجاتشان ارائه می‌دهد. تغییرات در میزان مصرف برای انواع مختلف میوه‌ها (2-3 تن در هکتار، 5-10 تن در هکتار برای انگور، 0.2-0.6 تن در هکتار برای گردو، 4-8 تن در هکتار برای سیب) بر نیاز به توصیه‌های خاص برای هر میوه، با در نظر گرفتن سن، اندازه و عادات باردهی درخت تأکید دارد.

مقدار مصرف زئولیت در درختان

گزارش شده است که درختان گردو از میزان مصرف 200 تا 600 کیلوگرم در هکتار بهره‌مند می‌شوند. تحقیقات بر روی درختان سیب نشان داد که میزان مصرف زئولیت 4 تا 8 تن در هکتار باعث افزایش عملکرد شده است. مطالعات بر روی نهال‌های بادام افزایش مقاومت به شوری را در صورت استفاده از زئولیت در ترکیب با ورمی کمپوست نشان داده است ، اگرچه میزان مصرف دقیق در این موارد ذکر نشده است.

مقدار مصرف زئولیت در نشا

زئولیت در سینی‌های نشاء برای بهبود زهکشی و هوادهی استفاده می‌شود. برای گیاهان گلدانی، یک توصیه رایج مخلوط کردن زئولیت با خاک گلدان است، با استفاده از تقریباً یک سوم زئولیت و دو سوم مخلوط خاک معمولی برای بهبود زهکشی و نگهداری آب. دستورالعمل دیگر پیشنهاد می‌کند از زئولیت با میزان 5 تا 20 درصد وزن کل خاک در گلدان استفاده شود.

مقدار مصرف زئولیت در دیفن باخیا

یک آزمایش بر روی گیاهان دیفن‌باخیا بهترین عملکرد رشد را زمانی نشان داد که محیط کشت حاوی 20 درصد زئولیت حجمی بود. برای افزایش عمر گل‌های شاخه بریده مانند میخک، محلولی حاوی 0.5 گرم زئولیت پوشش داده شده با پرمنگنات پتاسیم در هر لیتر آب نتایج مثبتی نشان داده است.

مقدار مصرف زئولیت در غلات

تغییرات در میزان مصرف توصیه شده برای غلات (1.5-2 تن در هکتار در مقابل 1-8 تن در هکتار در مقابل 7.5 تن در هکتار در مقابل مخلوط 20%) نشان‌دهنده نیاز به دستورالعمل‌های خاص برای هر محصول و تحقیقات بیشتر برای اصلاح این توصیه‌ها بر اساس شرایط محلی و ارقام خاص است. علاوه بر این، تفاوت بین توصیه‌های مبتنی بر هکتار و توصیه مبتنی بر درصد برای یونجه در یک آزمایش گلدانی (مخلوط 20%)، تفاوت‌های بالقوه در میزان بهینه بین کشت در مزرعه و محیط‌های کنترل شده را برجسته می‌کند.

اشاره به مصرف هم در خاک و هم به صورت محلول‌پاشی برای انگور نشان می‌دهد که زئولیت می‌تواند از طریق روش‌های مختلف برای محصولات میوه استفاده شود و به طور بالقوه مراحل مختلف رشد یا نیازهای خاص را هدف قرار دهد. میزان مصرف برای گیاهان زینتی عمدتاً به صورت درصد حجمی یا وزنی محیط کشت (مخلوط یک سوم، 5-20% وزن، 20% حجم) ارائه شده است که با توصیه‌های مبتنی بر هکتار برای محصولات زراعی متفاوت است.

استفاده تخصصی از زئولیت در محلول گلدان برای گل‌های شاخه بریده کاربرد منحصر به فردی فراتر از اصلاح خاک را برجسته می‌کند که احتمالاً از توانایی زئولیت در جذب گاز اتیلن، که باعث پژمردگی سریع‌تر گل‌ها می‌شود، بهره می‌برد.

میزان مصرف زئولیت بر اساس نوع خاک

توصیه کلی برای خاک‌های شنی فقیر، میزان مصرف بالاتر 8 تا 15 تن در هکتار است. این امر نشان‌دهنده نیاز به بهبود کمبودهای ذاتی خاک‌های شنی از نظر نگهداری آب و مواد مغذی است. مطالعات نشان داده است که استفاده از زئولیت در خاک‌های شنی به طور قابل توجهی ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی آن‌ها را بهبود می‌بخشد و منجر به کاهش از دست دادن آب و آبشویی کودها می‌شود.

مقدار مصرف زئولیت در خاک شنی

زئولیت همچنین می‌تواند سرعت نفوذ آب در خاک‌های شنی را افزایش دهد و توزیع آب در پروفیل خاک را بهبود بخشد. زئولیت اصلاح شده با آهن به ویژه در افزایش نگهداری پتاسیم و نیترات در خاک‌های شنی اسیدی مؤثر بوده است که نشان می‌دهد اصلاحات خاص زئولیت می‌تواند برای انواع خاص خاک مفید باشد. میزان مصرف از 0.8% تا 1% (وزنی) در خاک‌های شنی اثرات قابل توجهی در کاهش چگالی حجمی و افزایش تخلخل خاک نشان داده است که منجر به بهبود هوادهی و رشد ریشه می‌شود.

استفاده از زئولیت در خاک‌های رسی عمدتاً با هدف بهبود ساختار خاک از طریق کاهش چسبندگی و افزایش تجمع خاکدانه‌ها انجام می‌شود که منجر به بهبود هوادهی و زهکشی می‌شود. در حالی که خاک‌های رسی به طور طبیعی ظرفیت نگهداری آب بالایی دارند، زئولیت می‌تواند با بهبود ساختار خاک به در دسترس قرار دادن این آب برای گیاهان کمک کند.

توصیه میزان مصرف بالاتر برای خاک‌های شنی فقیر (8-15 تن در هکتار) در مقایسه با میزان مصرف کلی برای برخی محصولات (به عنوان مثال، 1.5-2 تن در هکتار برای غلات) تأکید می‌کند که شدت کمبود خاک می‌تواند عامل مهم‌تری در تعیین دوز زئولیت باشد تا نوع خاص گیاه، حداقل برای رفع محدودیت‌های اساسی خاک.

مقدار مصرف زئولیت در خاک رسی

زئولیت همچنان می‌تواند با ایجاد منافذ ریز بیشتر در ماتریس خاک به افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک‌های رسی کمک کند. یک مطالعه بر روی خاک رسی سیلتی نشان داد که مصرف 1% (وزنی) زئولیت طبیعی و اصلاح شده با آهن تأثیر مثبتی بر نگهداری پتاسیم و نیترات داشته است که نشان می‌دهد زئولیت همچنان می‌تواند در مدیریت مواد مغذی در خاک‌های سنگین‌تر نقش داشته باشد.

یک مطالعه نشان داد که افزودن زئولیت به میزان 2%، 5% و 10% (وزنی) به خاک لومی ظرفیت نگهداری آب آن را افزایش می‌دهد و بر سودمندی زئولیت در خاک‌های با بافت متعادل تأکید می‌کند. زئولیت‌های غنی از پتاسیم به طور مؤثر در کاهش آبشویی نیترات و آمونیوم در خاک‌های لوم شنی نشان داده شده‌اند که نشان‌دهنده نقش مثبت در حفظ مواد مغذی در این نوع خاک است.

مقدار مصرف زئولیت در خاک لوم

یک آزمایش بر روی خاک لوم شنی نشان داد که میزان مصرف 2، 4 و 8 گرم زئولیت در هر کیلوگرم خاک (معادل 2-8 تن در هکتار با فرض چگالی حجمی 1 گرم در سانتی‌متر مکعب) به طور قابل توجهی آبشویی نیترات را کاهش می‌دهد. مشابه خاک‌های شنی، میزان مصرف 0.8% و 1% (وزنی) در خاک‌های لومی نیز نشان داده است که چگالی حجمی را کاهش داده و تخلخل خاک را افزایش می‌دهد و خواص فیزیکی کلی خاک را بهبود می‌بخشد.

تحقیقات بر روی خاک لوم رسی تحت تنش شوری و خشکی نشان داد که میزان مصرف 10 تن زئولیت در هکتار عملکرد ذرت را بهبود می‌بخشد که نشان می‌دهد زئولیت می‌تواند مقاومت گیاه را در خاک‌های لومی در مواجهه با چالش‌های محیطی افزایش دهد.

علاوه بر این، یافته‌ها برای خاک‌های لومی نشان می‌دهد که زئولیت می‌تواند هم نگهداری آب و مواد مغذی و هم ساختار فیزیکی را بهبود بخشد و آن را به یک اصلاح‌کننده همه‌کاره برای این نوع خاک که به طور گسترده یافت می‌شود تبدیل کند.

اهمیت زئولیت در کشاورزی

کشاورزی، از مهمترین فعالیت های هر کشوری محسوب می شود؛ چرا که از این طریق بیشترین میزان مواد غذایی تولید می شود. اما برای بهبود رشد محصولات از نظر کمیت و کیفیت باید حتما مزارع کشاورزی ما به خوبی تقویت شوند. با وجود سایر کودهای شیمیایی و حیوانی، استفاده از مقدار مصرف زئولیت در دام و طیور بسیار اهمیت پیدا کرده است.

زئولیت دارای مزایای بسیاری برای خاک و گیاهان می باشد به همین خاطر می تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از انواع کود شیمیایی باشد. این نوع از ماده معدنی دارای بار الکتریکی منفی است به همین خاطر به راحتی می تواند عناصری همچون کلسیم و پتاسیم و… را جذب کند؛ که از این طریق باعث برطرف شدن نیازهای غذایی گیاهان می شود. همچنین زئولیت به دلیل جذب بالای رطوبت، برای مناطقی مناسب است که با مشکل کمبود آب مواجه هستند.

استفاده از زئولیت از طریق جذب عناصر مغذی مهم، نیاز به استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی را کاهش می دهد؛ بنابراین صرفه اقتصادی بالایی دارد. با تامین مواد معدنی مهم برای گیاهان، باعث می شود که محصولات تولیدی کیفیت بالاتری داشته باشند؛ در نتیجه بازار پسندی آنها بسیار بالا خواهد بود.

همچنین زئولیت باعث تقویت خاک شده و شوری آن را برطرف می کند. زئولیت، به تنهایی حاوی مواد معدنی زیادی است که به راحتی توسط آبیاری شسته نمی شوند. این محصول از ریزش جوانه ها و میوه ها پیشگیری می کند و از این طریق به افزایش کمیت محصولات کشاورزی کمک می کند.

همچنین زئولیت با تقویت گیاه و رفع نیازهای غذایی آن باعث تقویت گیاه شده و آن را در برابر آفات و بیماری‌های مختلف، مقاوم می کند. مواردی که بیان شد تنها بخش محدودی از مهمترین مزایای زئولیت در کشاورزی محسوب می شوند.
توجه به این مزایا سبب شده است که امروزه میزان مصرف این ماده معدنی بسیار بالا باشد؛ به طوری که برخی از کشاورزان به جای استفاده از مواد معدنی دیگر، زئولیت را انتخاب می کنند.

تاثیر زئولیت در عملکرد محصول کشاورزی

مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی و افزودن زئولیت به زمین های کشاورزی برای بهبود عملکرد محصولات هم بسیار موثر می باشد. همانطور که خود شما هم می دانید میزان بازارپسندی محصولاتی که از کیفیت بالاتری برخوردار هستند بسیار بیشتر است. کیفیت محصولات تحت تاثیر نحوه مراقبت از آن ها در طول مراحل کاشت و داشت می باشد.

زئولیت به عنوان یکی از کودهای تقویتی طبیعی، حاوی مواد معدنی بسیار زیادی برای رشد و تقویت محصولات کشاورزی می باشد. زمانی که محصولات به خوبی تقویت شوند کمتر مورد هجوم حمله آفات و بیماری ها قرار می گیرند در نتیجه نیاز به استفاده از کود و سموم شیمیایی کاهش پیدا می کند. در یک عبارت کلی باید این گونه بیان داشت که زئولیت در کشاورزی باعث می شود که کیفیت محصولات بسیار بالاتر برود و با وجود آن کشاورزان موفق به تولید محصولات خوراکی کاملاً ارگانیک می شوند.

همچنین به جز زئولیت پوکه معدنی نیز درفرایند کشاورزی و رشد گیاه تاثیر گزار است. برای مثال تاثیر استفاده از پوکه معدنی برای گلدان ‌ها بسیار مشهود بوده و با استفاده از این مدل پوکه ها می‌توان یک فرایند رشد گیاه اصولی داشت.

نتیجه گیری

در نتیجه، زئولیت به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک چند منظوره و بسیار مفید در کشاورزی مدرن برجسته می‌شود. خواص منحصربه‌فرد آن، به ویژه ظرفیت تبادل کاتیونی بالا و ساختار متخلخل آن، به بهبودهای قابل توجه در نگهداری آب، در دسترس بودن مواد مغذی، ساختار خاک و سلامت کلی خاک کمک می‌کند.

با در نظر گرفتن دقیق عواملی مانند نوع خاک، نیازهای محصول و اهداف خاص کشاورزی، کشاورزان می‌توانند مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی و روش‌های مصرف بهینه آن برای به حداکثر رساندن این مزایا تعیین کنند. تنظیم راهبردهای مصرف بر اساس آزمایش دقیق خاک و شرایط محلی برای دستیابی به بهترین نتایج بسیار مهم است.

میزان مصرف بهینه زئولیت در کشاورزی یک مقدار ثابت نیست، بلکه به تعامل پیچیده‌ای از عوامل مختلف بستگی دارد، از جمله نوع گیاه کشت شده، ویژگی‌های خاص خاک، سن و مرحله رشد گیاهان، شرایط آب و هوایی غالب و روش انتخابی استفاده. آنالیز خاک نقش مهمی در تعیین نیازهای خاص خاک و تنظیم میزان مصرف زئولیت بر اساس آن دارد.

به کشاورزان اکیداً توصیه می‌شود قبل از استفاده از زئولیت، آزمایش‌های کامل خاک را انجام دهند تا از نتایج مطلوب اطمینان حاصل کنند و از عدم تعادل احتمالی جلوگیری نمایند. توصیه‌های ارائه شده در این گزارش دستورالعمل‌های کلی بر اساس تحقیقات موجود است و ممکن است بر اساس شرایط محلی، ارقام خاص محصولات و کیفیت زئولیت مورد استفاده نیاز به تنظیم داشته باشد. مشورت با کارشناسان کشاورزی محلی و انجام آزمایش‌های در مقیاس کوچک می‌تواند در تعیین مؤثرترین میزان مصرف برای یک وضعیت خاص بسیار ارزشمند باشد.

فتح البرز

سوالات متداول

سوال: مقدار مصرف زئولیت در کشاورزی چقدر است؟

میزان مصرف زئولیت بسته به نوع خاک و گیاه متفاوت است، معمولاً بین 1500 تا 3000 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود.

سوال: آیا مقدار مصرف زئولیت برای انواع گیاهان یکسان است؟

خیر، میزان مصرف زئولیت بر اساس نیاز آبی و غذایی گیاهان مختلف، مانند غلات و سبزیجات، متفاوت است.

سوال: آیا نوع خاک بر مقدار مصرف زئولیت تاثیر دارد؟

بله، خاک‌های شنی فقیر معمولاً به مقدار بیشتری زئولیت نسبت به خاک‌های رسی یا لومی نیاز دارند.